گنبد کبود مراغه

یکی از گنبدهای تاریخی و زیبای شهر مراغه است.

از بناهای دوران سلجوقیان است.

تزیینات به‌کار رفته در این بنا در مقایسه با سایر بناهای دورهٔ سلجوقیان و ایلخانان مغول کم‌نظیر است.

گنبد کبود ده پهلو است و دارای گنبدی مخروطی بوده که در گذر زمان از بین رفته‌است.

این گنبد از دو بخش سردابه و اتاق اصلی تشکیل شده‌است.

کلماتی همچون «الله»، «والحمد» و … با فرم‌های مختلف به‌خط کوفی و به روش‌های استامبی از عناصر تزیینی نقش‌بسته بر دیواره‌های سردابهٔ برج می‌باشند.

کتیبه‌‌ای که در داخل شبستان بالایی، گلوگاه گنبد را دور می‌زند با خط ریحان بر نوار پهنی از گچ سفید، گچبری شده است که حکایت از ذوق هنرمندان آن دوره دارد.

در سرداب عمارت گنبد کبود مراغه سنگ یکپارچه‌ای وجود دارد که در دیوار ساختمان کار گذاشته شده و متعلق به ساختمان اولیه است. در زیر گنبد کبود از داخل یک حاشیه از کتیبه گچ بری به خط نسخ، آیاتی از قرآن مجید به چشم می‌خورد

تزیینات بدنهٔ بیرونی گنبد کبود به‌شکل قطاربندی و فرم‌های هندسی و سه ردیف مقرنس ساده‌است

دیوارهای داخلی آن دارای تزیینات نقاشی به‌رنگ فیروزه‌ای بوده که در گذر زمان از بین رفته و فقط بخش کمی از آن‌ها باقی مانده‌است

در ساخت این بنا از آجر‌های سرخ‌رنگ و کاشی‌های فیروزه‌ای استفاده شده است و در بخش‌های مختلف آن نیز سنگ‌های سفید به‌ چشم می‌خورند.

از کتیبهٔ گچبری‌شدهٔ داخل سردابه احتمال می‌رود گنبد کبود به‌عنوان یک برج مقبره ساخته شده‌باشد؛ به‌همین دلیل این گنبد به قبر مادر هلاکوخان نیز شهرت یافته‌است

انتساب این بنا به قبر مادر هولاکو با وجود شهرتی که در میان عوام دارد، مورد تایید باستان‌شناسان واقع نشده است

این بنا در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ هجری خورشیدی به شماره ۱۳۵ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.