مسجد پامنار سبزوار

یکی از کهن‌ترین بناهای تاریخی اهل سنت در شهر سبزوار است.

بنا بر آنچه در تاریخ بیهق آمده است تاریخ اولیه ساخت این مسجد به سال ۲۶۶ هجری قمری یعنی در زمان حکومت محمد بن طاهر آخرین پادشاه سلسله طاهریان باز می‌گردد و در زمان خلافت معتمد عباسی بنا شده است.

این مسجد در طول تاریخ چندین بار بازسازی و مرمت شده است.

این مسجد در سال ۳۱۷ ه. ق به همت امیر ابوالفضل زیاری تجدید بنا و در سال ۴۲۰ ه. ق نیز توسط خواجه امیرک دبیر برای آن مناره ای ساخته شد

در گذشته به آن مسجد آدینه بیهق نیز گفته میشده است و تا زمان‌ تأسیس‌ مسجد جامع‌ سبزوار در سال ۶۳۲ همچنان‌ مسجدجامع‌ شهر بوده و اهل سنت بیهق نمازهای جمعه و عید را در این مسجد می‌خوانده‌اند.

بنای این مسجد کاملا از خشت خام میباشد که در گذشته بیرون و داخل آن آجرنما گشته است و سپس روی آجر نمای داخلی را گچ کاری کرده اند.

بنای کنونی مسجد به صورت شبستان ستوندار کوچک و صحنی است که بعدها بدان الحاق شده و در کل ۳۵۰ متر مربع وسعت دارد، این صحن در قسمت جنوبی مسجد به مساحت ۲۱۳ متر قرار دارد.

در قسمت جنوب شرقی  این صحن سردابه ای وجود دارد که در گذشته آب قنات در ان جاری بوده است و مردم از آن به عنوان وضو خانه استفاده می کرده‌اند.

شهرت این بنا به پامنار به سبب وجود مناره ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از ۱۵ متر است. ساقه این مناره آراسته به تزئینات و کتیبه‌ای معقلی است که در بخش پایین آن به صورت برجسته دیده می‌شود.

این بنای تاریخی با پلاک ۶۴۷ در فهرست آثار ملی قرار دارد.