مسجد سرخ ساوه

از بناها و مساجد زیبای شهرستان ساوه است که به موجب تزئینات و کتیبه‌های قرمزرنگی که در آن تعبیه شده‌ مسجد سرخ نام دارد.

بنای اولیه این مسجد به دوران خلافت مأمون عباسی باز می‌گردد که تا حد زیادی تخریب شده است.

بنای جدید مسجد در دوره سلجوقی و در مجاورت بنای قدیمی ساخته شده‌است که تا امروز نیز پابرجا مانده‌است.

از جمله باارزش‌ترین عناصر سازندهٔ این مسجد، محراب مزین شدهٔ آن به کتیبه‌های گچ‌بری شده و نقاشی‌های متعدد آن و همچنین مناره آجری این مسجد می‌باشد.

این مسجد شامل سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق و مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه ساخت است.

طاق سر در، مقرنس کاری و در پایین آن، کتیبه‌ای گچ‌بری شده به خط ثلث برجسته نمایان است.

بخش اصلی گنبد خانه در میانه سه رواق و یک مقبره واقع است و از سه جهت، درگاهی وسیع و مرتفع به رواق‌های اطراف باز می‌شود. گنبدخانه‌های دیگر در بالای این رواق قرار دارند که نیم طاق‌هایی در قوس‌های کوچکتری به اضلاع تبدیل گشته و پایین طاق با پوشش عرقچینی بنا بالا آمده‌است.

در زیر گنبد، کتیبه‌ای با متن «سوره نبأ» منقش به گل و بوته‌های برجسته نوشته شده‌است.

در زیرگنبد دوم کتیبه‌ای دیگر به خط برجسته کوفی به رنگ زرشکی با زمینه لاجوردی متضمن به سوره «یاسین» گچبری شده‌است.

در میانه ضلع جنوبی گنبدخانه، محرابی چهار ضلعی با پوشش مقرنس گچی، مزین به کتیبه‌ای گچ‌بری شده قرار گرفته‌است.

از دیگر بخش‌های مهم این مسجد می‌توان به مناره آجری مسجد اشاره کرد که با آجر و آیات قرآنی آراسته شده‌است.

مناره این بنا از کوتاه ترین مناره های تاریخی ذکر شده است.

این مناره براساس تاریخ ثبت شده بر روی آن در سال ۴۵۳ هجری قمری ساخته شده‌است.

در ضلع غربی صحن مسجد، ایوان مرتفع آجری قرار دارد که در پیرامون آن حجره‌هایی در سه طبقه ساخته شده‌است.

مورخان علت نامگذاری این مکان را به نام مسجد سرخ به دلیل رنگ‌های قرمزی می‌دانند که در تزئینات مسجد و کتیبه‌های آن به کار رفته‌است.