محمد یکم سلجوقی

غیاث‌الدین محمد بن ملکشاه، معروف به محمد یکم یا تَپَر، فرزند سلطان سلجوقی، ملکشاه یکم از حاکمان بنام اهل سنت ایران و از شاهان سلسله سلجوقی در ایران است.

تولد و وفات:

سلطان محمد یکم در سال ۴۷۴ هجری قمری چشم به جهان گشود و در سال ۵۱۱ هجری قمری در بغداد دار فانی را وداع گفت.

محمد یکم در دوران حکومت:

سلطان محمد یکم بعد از مرگ برادرش برکیارق به حکومت رسید. در دوران ۱۳ سال حکومت سلطان محمدبن ملکشاه (۴۹۸–۵۱۱ ه‍.ق) وی در پی حل مشکلاتی بود که در بین وی و برادرش بود. همچنین، در این زمان که وی به پادشاهی رسید، به سرکوب اسماعیلیان و فتح نعمانیه پرداخت.

سرکوب اسماعیلیان توسط محمد یکم:

یکی از اقدامات مهم سلطان محمد یکم سرکوب اسماعیلیان اصفهان بود که قلعه‌ی جلالی را تصاحب کردند. سلطان محمد، اسماعیلیان را دشمنانی سرسخت می‌دانست و همچنین فقهای شاخص فتوای قتل آنان راصادر کردند. عبدالملک عطاش؛ از جمله اسماعیلیانی بود که به دست سپاه محمد کشته شد و سلطان محمد به جنگ با حسن صباح نیز اقدام کرد ولی مرگ مهلت نداد و سلطان محمد به دیار باقی پیوست.

اوضاع اقتصادی در زمان سلطان محمد یکم:

اوضاع اقتصادی حکومت سلجوقیان، یک اقتصاد پیشرفته بود که حتی تا دوره بعد یعنی حکومت مغولان هم پابرجا ماند. دوره اول حکومت سلجوقی مردم از آسایش و رفاه بیشتری برخوردار بودند.

سلطان محمد بن ملکشاه گرفتن عوارض مالیاتی از تاجران را لغو کرد. وی مردم عراق را از پرداخت مالیات بر راه‌ها معاف کرد و یک فرمان نوشت. و بدین دلیل بازرگانی در آن سرزمین رونق یافت.

حمایت از ادیبان و دانشمندان در دوران محمد یکم:

در قلمرو سلجوقیان کتاب‌های ارزشمندی در زمینه‌های مختلف تفسیر و کلام، جغرافیا، زهد ،… تألیف شده‌است. یکی از کتابهای معتبری که در زمان سلطان محمد سلجوقی توسط فردی بنام ابن بلخی تألیف شده‌است، «فارسنامه ابن بلخی» است. این کتاب پیرامون تاریخ و جغرافیای پارس می‌باشد که در دهه نخست سده ششم هجری قمری نوشته شده‌است. در زمان محمد بن ملکشاه شاعرانی مهم می‌زیستند که می‌توان به عنوان مثال انوری را نام برد که در وصف این سلطان قصایدی را سروده است و نیز ابن بطوط و کمال الدین و جمال الدین اصفهانی (پدر و پسر) در این دوران می‌زیستند.