مجموعه تاریخی آق‌قلعه سبزوار (ارگ و مسجد)

از محوطه‌های تاریخی اهل سنت است که در مجاورت شهرستان نقاب در شهر آق‌قلعه واقع در ۷۹ کیلومتری شمال سبزوار قرار دارد.

مجموعه‌ آق قلعه در عصر ایلخانی، برای ایجاد شهری به سبک سلطانیه‌ زنجان ساخته شده است.

پلان این دژ به صورت مستطیل بوده و کهن دژ آن که در ضلع جنوبی قرار دارد به صورت مربع است.

باروی این مجموعه که به منظور جلوگیری از نفوذ مهاجمان به داخل دژ ایجاد گردیده، از خشت های پهن و چینه ساخته شده است. برای استحکام بیشتر بارو در فواصلی متناسب، برج هایی ایجاد کرده اند که جایگاهی برای نگهبانان و دیدبانان و محافظان دژ بوده است.  در بدنه برج ها روزنه هایی نیز تعبیه کرده اند که از آن جا مدافعان به دیده بانی و تیراندازی می پرداختند از میان سی و هشت برج اطراف این مجموعه تنها تعدادی در قسمت کهن دژ سالم تر مانده اند و اکثر آنها در اثر عوامل جوی و دیگر عوامل آسیب دیده و برخی نیز کاملا از بین رفته اند.

مسجد آق‌قلعه:

در میان حصار این شهر تاریخی اهل سنت، مسجدی نسبتاً‌ بزرگ وجود دارد که به مسجد آق قلعه شهرت یافته است.

این مسجد تاریخی اهل سنت مشتمل بر یک ایوان ورودی، گنبدخانه و دو شبستان در دو سوی آن است.

پلان این مسجد مستطیل شکل بوده و به ابعاد ۵/۱۷ در ۵/۵۷ متر ساخته شده است.

جز کتیبه‌ گچبری گنبدخانه و تزیینات اسلیمی این قسمت از مسجد که با رنگ لاجوردی اندود بوده، حواشی ستونهای شبستانها و مخصوصاً شبستان شرقی با رنگ قهوه‌ای و به صورت یک نوار تزیین شده است. همه‌ طاقهای بنا به صورت جناغی اجرا گردیده است. هنر آجرکاری به صورت آجرچینی متمرکز در گنبد اصلی و با طرح لوزی و خفته راسته در مناره‌ها(نیم‌ستونها) به کار گرفته شده است.

این مسجد با توجه به دارا بودن ارزشهای ویژه‌ هنری و تاریخی، تحت شماره‌ ۲۰۳۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.