قابوس بن وشمگیر (شمس المعالی)

قابوس بن وشمگیر ملقب به شمس‌المعالی، از حاکمان بنام اهل سنت ایران و چهارمین پادشاه زیاریان بود که بعد از برادرش بیستون در سال ۳۶۷ هجری، در گرگان به تخت نشست.

مذهب قابوس:

بر اساس اسناد و قراین تاریخی، قابوس پیرو مذهب اهل سنت بوده است. دلیل نخست، مناسبات دوستانۀ او با شخصیت شیعه ‌ستیز و سنّی سرسختی چون سلطان محمود غزنوی است و دلیل دیگر، تجلیل و تمجید قابوس از خلفا در برخی از رساله‌هایش است[۱].

حکمرانی قابوس بن وشمگیر:

او در سال  ۳۶۶ هجری قمری پس از مرگ برادرش، بیستون، به قدرت رسید و آن هنگام در شهریارکوهِ طبرستان بود. از بیستون پسر خردسالی مانده بود که دباج‌بن بانی گیل ، پدربزرگ مادری این طفل ، می‌کوشید او را به حکومت برساند، اما بسیاری از فرماندهان و لشگریان زیاری، قابوس را به پادشاهی برگزیدند. قابوس دو دوره حکومت کرد. دورۀ نخست به آرامی گذشت اما دوره‌ی دوم حکومتش دارای فراز و نشیب بسیاری بود

شخصیت قابوس بن وشمگیر:

قابوش شخصی صاحب خرد و فضیلت، ادیب، شاعر و خوشنویس بود و اشعاری را به فارسی و عربی می‌سرود.  دربارش به مرکزی برای حمایت از دانشمندان بدل شده‌بود.

مجموعه‌ای از رساله‌ها و نامه‌های باقی‌مانده از او بیانگر نثر غنی ادبی و دقت علمی و تسلط او بر مسائل علمی و حکمی زمانه است

دربار او به روی شاعران و ادیبان باز بود و جلسات مشاعره در آن رواج ‌داشت. کتاب‌ها به جلسات مشاعرۀ قابوس با یکی از شاعران آن دوره، به نام ابوبکر خوارزمی ، نیزاشاره کرده‌اند.

پذیرایی و حمایت از دانشمندان و علما:

دربار قابوس پذیرای دانشمندان و علمای بزرگ نیز بود. ابوریحان بیرونی مدتی را نزد قابوس گذراند و آثارالباقیه عن‌القرون خالیه را در سال ۳۹۰  هجری قمری به وی تقدیم کرد و او را در جای جای کتاب به دلیل فضل و کمال و دانش و خردش ستود.

ابونصر محمدبن عبدالجبار عتبی ، مؤلف تاریخ یمینی ، نیزاز بزرگانی بود که مدتی نیابت قابوس را برعهده داشت.

وفات قابوس بن وشمگیر:

این حاکم بزرگ اهل سنت ایران دو ماه بعد از خلع شدن از حکومت در سال ۳۹۱ هجری قمری در گرگان دار فانی را وداع گفت. آرامگاه وی در برج گنبد قابوس است.

[۱] – http://wikifeqh.ir/%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B3%20%D8%A8%D9%86%20%D9%88%D8%B4%D9%85%DA%AF%DB%8C%D8%B1#%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%88%20%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%DB%8C%20%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF