سیف فرغانی

نام کامل: سِیفُ الدّین ابوالمَحامِد محمّد فَرغانی مشهور به سیف فرغانی

از عارفان و شاعران بنام اهل سنت و یکی از ستارگان درخشان ادبیات فارسی در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم

در فرغانه‌ی ماوراء النهر چشم به جهان گشود، برای مدتی در آذربایجان و بلاد روم و آسیای صغیر به سر برد و در نهایت در حالی که نزدیک به هشتاد سال داشت در سال ۷۴۹ هجری و در آقسرا (ترکیه کنونی) وفات یافت.

سِیف فَرغانی نسبت به سعدی شیرازی ارادت تمام داشت و او را استادِ سخن می‌نامید

موضوع قصیده‌های سیف فَرغانی غالباً حمد خدا، نعت پیامبر اسلام و وعظ و اندرز و تحقیق و انتقاد از نابه‌سامانی‌های زمانه‌ی خود است

وی در سخن از سبک خراسانی در قرن ششم هجری متأثر بود

کلام او ساده و روان است و از اشعار معروف او قصیده‌ای است که سرآغاز آن مصرع «هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد» می‌باشد که گویا خطاب به مهاجمان مغول سروده شده است.

سیف فرغانی مسلمان و اهل سنت بود و اشعار او بیانگر محبتش نسبت به اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌باشد

در وصف خلفای راشدین:

بگذر ازین پستی از بلندی همت//وین همه بالا و شیب زیر و زبر گیر

صدق ابوبکر را علم کن و با خود//تیغ علی‌وار زن، جهان چو عمر گیر

در تشبیه به شرم و حیای عثمان رضی الله عنه:

همین که در تو اثر کرد شرم عثمانی//شود زرنگ دو رخ چهره تو ذوالنورین

از آدمی و پری هیچ کس نماند زشت//چو نور روی تو قسمت کنند بر ثقلین

آثار سیف فرغانی:

از وی دیوان اشعاری به جای مانده‌است که شامل بخش‌های زیر است:

• رباعیات
• غزلها
• قصاید و قطعات