سلطان محمود غازان‌خان

سلطان محمود غازان خان از حاکمان بنام اهل سنت ایران، هفتمین پادشاه ایلخانی و اولین سلطان مسلمان مغول است.

تولد و وفات:

محمود غازان‌خان در سال ۶۷۰ هجری قمری در آبسکون چشم به جهان گشود و در سال ۷۰۳ هجری قمری در فشگلدره مکانی در حوالی قزوین دار فانی را وداع گفت.

به قدرت رسیدن غازان‌خان:

سلطان محمود غازان‌خان با شکست بایدو‌خان ششمین شاه ایلخانان ایران در سال ۶۹۴ هجری قمری به قدرت رسید و ایلخان مغول شد

اسلام آوردن غازان‌خان:

غازان‌خان در دوران کودکی به توصیه پدربزرگش تعالیم دین بودایی را آموخت و تا پیش از به قدرت رسیدن بر دین بودایی بود. سپس با تشویق صدرجهان وزیر سابق بایدو‌خان و همچنین گفته‌های امیر نوروز به اسلام گروید.

غازان‌خان پس از مسلمان شدن نام محمود و مذهب امام ابوحنیفه رحمه الله را برگزید.

او در اوایل شعبان سال ۶۹۴ ه‍.ق به حضور صدرالدین ابراهیم حمویی رفت و با حضور تمام امرا کلمه توحید گفت و به پیروی از او عده بسیاری مسلمان شدند

غازان‌خان پس از اسلام:

غازان خان پس از آنکه مسلمان شد، ارتباط خود با حاکمان مغول را قطع کرد، و اسلام را دین رسمی اعلام کرد. او به جای رسم معمول که ذکر نام سلاطین مغول بر روی سکه‌ها بود، دستور داد شهادتین بر دو سوی سکه ضرب شود. او همچنین دریافت ربا و نوشیدن شراب را ممنوع کرد و همچنین مهریه را ۱۹.۵ دینار تعیین نمود. در طول حکومت او، بناهای مختلفی برای رسیدگی به فقرا و نیازمندان ساخته شد و ساختن بناهای مذهبی، مساجد، مدارس و مقبره‌ها و گنبدها، پس از او مرسوم شد.

اخلاق و صفات غازان خان:

سلطان محمود غازان‌خان پس از قبول دین اسلام از مؤمنین و مشوقین جدی آن آیین گردید و در تمام عمر در رعایت مراسم و آداب اهل سنت و اقامه شعائر آن می‌کوشید.

در تشخیص میزان لیاقت و کفایت اشخاص نیز خبره بود و هرکس را به اندازه فضل و توانایی‌ای که دارا بود، به مقامی که در خورش بود می‌گماشت و کمتر به غرض مغرضین و سعایت سخن‌چینان توجه می‌کرد. او در سیاست و تنبیه خطاکاران فوق‌العاده سخت‌گیر و بی‌رحم بود و در صورتی که از کارگزاران، زیردستان و سران‌سپاهی، ظلم یا تجاوزی صورت می‌گرفت، آن‌ها را به شدت مجازات می‌کرد. او زمام نفس خود را در دست داشت و هیچ حرکتی که نشان از شهوت‌رانی باشد از او دیده نشده؛ وی کسانی را که مرتکب این قبیل گناهان می‌شدند را به شدت مورد بازخواست قرار می‌داد

توجه غازان‌خان به علم و دانش:

غازان خان به اهل ادب، حکمت و فضل علاقه داشت و غالباً با آن‌ها نشست و برخاست می‌کرد و در محضر آن جماعت سوالاتی طرح می‌نمود. از ادیان، مذاهب و ملل و نحل اطلاعات کافی داشت و اکثر اوقات با فرق مذهبی مختلف به مناظره می‌پرداخت.

غازان علاوه بر زبان مغولی، فارسی، کمی عربی، چینی، تبتی، هندی، کشمیری و لاتینی نیز می‌دانست و به دانستن تاریخ، آداب و اخلاق سلاطین، مخصوصاً پادشاهان معاصر خود علاقه بسیاری داشت.

خدمات اجتماعی و عمرانی غازان‌خان:

غازان را با وجود عمر کم و سلطنت کوتاه، به واسطه اصلاحات و اقداماتی که انجام داده‌بود و ابنیه، قواعد و قوانینی که به جای گذاشته‌بود، می‌توان بزرگ‌ترین پادشاه سلسله ایلخانان دانست

غازان خان برای بهبود حال رعایا، وصول منظم مالیات، رفع ظلم و تعدی و بهبود شرایط حکومت، قواعدی را وضع کرد. وی بسیاری از آداب و مراسمی را که پیش از آن معمول بود و اجرا می‌شد را به دلیل منافات با عدل منسوخ کرد و اصلاحات جدیدی را به وجود آورد

غازان خان برای بازسازی ویرانه‌ها احکامی صادر کرد تا کسانی که به تجدید عمارت بنایی یا زراعت مزرعه ویرانی می‌پردازند اجزاء دیوان با ایشان چگونه معامله کنند و به نسبت عمل انجام شده به ایشان تخفیف مالیات بدهند.

وفات سلطان‌ محمود غازان‌خان:

غازان خان در یکشنبه مصادف با ۱۱ شوال سال ۷۰۳ ه‍.ق در حوالی قزوین، پس از قریب به نه سال سلطنت، در سن ۳۳ سالگی وفات یافت و جنازه او را از آنجا به تبریز بردند در شنب غازان که از بناهای خود او بود با آیین مسلمانی دفن شد.