رشید الدین فضل الله همدانی
رشیدالدین فضل‌الله وزیر، تاریخ‌نگار و پزشک صاحب‌نام اهل سنت ایران و برجسته‌ترین چهره‌ی ایران در دوره مغول بوده است.
تولد و وفات:
رشید الدین فضل الله همدانی در حدود سال ۶۴۸ هجری قمری در همدان چشم به جهان گشود و در ۲۸ دی ماه ۶۹۶ هجری شمسی در گذشت.
ویژگی‌های رشید الدین فضل الله:
یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های تاریخ ایران در عهد مغول، و از برجسته‌ترین دانشمندان، مورخان و سیاستمداران اهل سنت ایران در اواخر قرن هفتم می‌باشد
در کودکی و نوجوانی به تحصیل علوم و فنون گوناگون پرداخت و به یکی از پزشکان نام‌آور شهر خویش مبدل گشت؛ به‌طوری‌که بخش زیادی از عمرش را به طبابت شخصی و درباری صرف کرد.
رشیدن الدین و تخصص در علوم مختلف:
رشید الدین علاوه بر علوم مرتبط با طب و مقدمات آن علم، در مهندسی، کشاورزی، علوم اسلامی، مابعدالطبیعه، داروشناسی، تألیف و انشا، تبحر داشت و زبان‌های فارسی، عربی، مغولی، ترکی، عبری و احتمالاً چینی را نیز به خوبی می‌دانست.
رشیدالدین فضل الله در دستگاه حکومتی مغول:
رشیدالدین از راه پزشکی به خدمت پادشاهان راه یافت و در دستگاه اباغاخان رشد کرد و به مقام طبیب مخصوص دربار منصوب گشت. وی به تدریج در امور اداری و دیوانی نفوذ کرده، از منزلت ویژه‌ای در نزد ایلخانان و سایر بستگان مغول برخوردار شد. خواجه در زمان ایلخانان بعدی ( ارغون‌خان و کیخاتون‌خان) همچنان مقام والای خود را در دربار حفظ کرد؛ به‌گونه‌ای که ستاره‌ی اقبالش در زمان سلطنت غازان‌خان درخششی افزون گرفت. غازان‌خان که خود دانشمند و سیاستمداری بزرگ بود، به دانش و علم این طبیب فرزانه پی برد و او را به وزارت دولت ایلخانی برگزید
خدمات رشید الدین فضل الله:
رشید الدین فضل الله در امور دیوانی مردی غیور و جسور بود و تعهدات و وظایف سنگین اداره‌ی ممالک ایران را شخصاً به دوش می‌کشید.
خواجه در دوره‌ی سلطنت غازان‌خان، نقشی مهم در اصلاحات اقتصادی و اجتماعی ایران ایفا کرد. آنچه امروزه از سوی تاریخ‌نگاران «اصلاحات غازان‌خانی» نام گرفته، به یاری دوراندیشی و باریک‌بینی او صورت پذیرفت. با یاری و مشاورت وی بود که نظم نوینی در لشکر، بهبود وضع مالی کشور، تأمین امنیت قضایی، ثبت حقوق مالک و زارع، رونق اقتصاد، آبادی اراضی و اصلاح وضع عاملان به وجود آمد.
بنای ربع رشیدی:
از مهم‌ترین اقدامات وی بنای ربع رشیدی، شهرکی علمی و آموزشی در تبریز بود که با بسیاری مراکز علمی زمان خود همچون نظامیه بغداد قابل قیاس بود که البته پس از مرگش خراب و غارت شد. در ربع رشیدی کتابخانه‌ای دارای کتابهای قیمتی و ارزشمند وجود داشت که بنا به‌گفته تاریخ وصاف تنها برای استنتاخ و صحافی نقشه‌ها و تصاویر کتب ارزشمند خود کمتر از شصت هزار دینار خرج کرده بود.
تألیفات رشید الدین فضل الله:
رشیدالدین فضل‌الله همدانی تألیفات بسیاری دارد که برخی از آن‌ها تصحیح و چاپ شده‌است و برخی دیگر هم به حالت نسخه خطی باقی‌مانده‌است. از جمله این تألیفات عبارتند از:
- جامع‌التواریخ
- الاحیاء و الاثار
- مفتاح التفاسیر
- الرساله السلطانیه
- لطائف الحقایق
- بیان الحقائق
- وقف‌نامه ربع رشیدی
محرومیت های سیاسی اهل‌سنت ایران
پس از پیروزی انقلاب قرار بود رنگ و نژاد و زبان و دین امتیاز نباشند و حکومت اسلامی برخاسته …
