خلف بن احمد صفاری

خَلَف بن اَحمَد (خلف بن ابو جعفر بن لیث) ملقب به امیر خلف بانو، یکی از حاکمان اهل سنت ایران و آخرین امیر صفاری است.

تولد و وفات:

یعقوب صفاری در سال ۳۲۵ هجری قمری در سیستان چشم به جهان گشود و در سال ۳۹۹ هجری قمری در جوزجانان درگذشت.

لقب خلف بانو:

بانو ظاهراً نام جده خلف بن احمد بود که او را بدین نام خوانده‌اند؛ خلف بن احمد نبیره دختر عمرو بن لیث بود، هرچند برخی او را نبیره یعقوب نیز گفته‌اند و بدیع همدانی در قصیده لامیه خود خلف را به هر دو پادشاه یعنی یعقوب و عمرولیث منسوب کرده‌است.

شخصیت خلف بن احمد صفاری:

امیرخلف به‌رغم تندخویی‌اش، فرمانروایی بخشنده و نیک‌سیرت بود و از شیوه عادلانه پدرش ابوجعفر احمد پیروی می‌کرد.

دوران فرمانروایی خلف بن احمد:

دوران فرمانروایی این واپسین امیر صفاری که حدود چهل سال به طول انجامید، در کش و قوس نبردهای مقطعی با طاهر و فرزندانش به ویژه حسین بن طاهر سپری شد. او که هم‌عصر حکومت‌های مقتدر محلی، همچون آل بویه، سامانی و غزنویان بود، به ناچار و بر حسب اوضاع آن زمان با آنان روابط حسنه و برخی اوقات خصمانه برقرار می‌ساخت.

علم و دانش خلف بن احمد:

این حاکم اهل سنت ایران، در فضل و علم سرآمد فرمانروایان معاصر خود بود و به‌ویژه در علم حدیث تبحر داشت. خلف از برخی محدّثان بزرگ چون محمدبن علی مالینی، احمدبن محمد نسفی و ابوبکر شافعی حدیث شنیده بود و عالمانی چون ابویعلی بن صابونی از او نقل حدیث کرده‌اند. حاکم نیشابوری، محدّث و مورخ، نیز در هنگام اقامت در بخارا (۳۵۴) از او حدیث شنید.

در زمان خلف بن احمد، و به دستور او، تفسیری بزرگ شامل صد جلد برای قرآن نوشته شد. امروزه این تفسیر در دسترس نیست.

توجه به شاعران و ادیبان :

از اشعار و ابیات فراوانی که شعرای آن دوره در مدح خلف سروده‌اند، برمی‌آید که او در تربیت شاعران و تشویق ادیبان کوشا و دربار او کانونی برای این دسته از ادیبان بوده است

وفات خلف بن احمد:

پس از تسلط سلطان محمود غزنوی بر سیستان و گشوده شدن دژ شهر سلطان محمود بنا به درخواست خلف او را به گرگان فرستاد. خلف پس از چندی به جوزجانان رفت و در ۳۹۹ هجری قمری در همان‌جا درگذشت