آلپ ارسلان سلجوقی

عضدالدین ابوشجاع آلپ ارسلان محمد پسر چغری بیگ داوود از حاکمان بنام اهل سنت ایران و دومین شاه از سلسله سلجوقی در ایران است.

تولد و وفات:

آلپ ارسلان در سال ۴۲۰ هجری قمری چشم به جهان گشود و در ۲۵ ربیع الاول سال ۴۶۵ هجری قمری برابر ۲۴ آذر ۴۵۱ هجری خورشیدی در آمودریا دار فانی را وداع گفت.

آلپ ارسلان پیش از به قدرت رسیدن:

او دوران نوجوانی خود را در بلخ سپری کرد پدر او چغری بیک در زمان سلطنت برادرش بر نواحی شرقی قلمرو سلاجقه یعنی خراسان و ماوراءالنهر حکومت داشت. هنگامی که آلپ ارسلان مشغول جنگ با مودود غزنوی بود او به خاطر بیماری پدرش چغری بیک اداره امور نواحی بلخ، طخارستان، ترمذ و قبادیان را به دست گرفت. وی در جنگ با غزنویان پیروز شد و هزاران نفر اسیر کرد و غنایم بسیاری به دست آورد. بعد از آنکه پدرش در ۷۰ سالگی در گذشت، در نهایت فرمانروایی کل خراسان با حمایت طغرل به الب ارسلان رسید

شخصیت آلپ ارسلان:

بر اساس آنچه ابن اثیر در تاریخش می‌گوید: آلپ ارسلان حاکمی عادل، بخشنده، مهربان و دلسوز نسبت به فقرا و نیازمندان بود. او همواره برای دوام نعمت‌ها دعا می‌کرد، بسیار بخشش می‌کرد و هر سال در ماه رمضان پانزده‌ هزار دینار صدقه می‌داد. نسبت به برپایی دادگری میان رعیتش و حفظ اموال و ناموس آنها بسیار کوشا بود.

راوندی، الپ ارسلان را پادشاهی با هیبت، خوبروی، ورزیده و دلاور توصیف می‌کند که تیر او هرگز به خطا نمی‌رفت.

خدمات آلپ ارسلان به جامعه‌ی مسلمان:

آلپ ارسلان مشوق انتشار علوم و آداب در دوران خودش بود و در دوران او دانشمندان بنامی در ایران زمین و دیگر سرزمین‌های اسلامی سر بر آوردند؛ از جمله عمر خیام، وزیرش نظام الملک که مؤسس مدارس نظامیه بود، مدارسی که همانند دانشگاه‌های امروزی بوده و افراد بنامی از جمله صلاح الدین ایوبی، سعدی شیرازی، عماد الدین اصفهانی و ابو اسحاق شیرازی، امام غزالی و بسیاری از بزرگان دیگر در این مدارس به تحصیل و تدریس مشغول شده‌اند.

نبرد ملازگرد:

از مهمترین دستاوردهای حکومت وی و یکی از یکی از تأثیرگذارترین نبردهای تاریخ جهان و منطقه، نبرد ملازگرد بود که در زمان حکومت آلپ ارسلان رخ داد.

این نبرد در نزدیکی شهر ملازگرد میان سلطنت سلجوقی به فرماندهی آلب ارسلان، و امپراتوری بیزانس به فرماندهی رومانوس دیوژن روی داد که به پیروزی مسلمانان و نبرد قطعی بیزانسی‌ها منجر شد.

سلجوقیان در این نبرد یکی از بزرگترین پیروزی‌های عالم اسلام بر مسیحیت را کسب کردند و بعدها به دلیل اهمیتش توسط مورخان به جنگ خندق دوم دنیای اسلام معروف شد.

پس از این نبرد آلپ ارسلان در مقابل امپراتور بیزانس که به اسارت لشکر مسلمانان در آمده بود رأفت نشان داد و او را بخشید و قرارداد مصالحه‌ای را به امضا رساند

وفات آلپ ارسلان:

آلپ ارسلان سرانجام در ربیع‌الاول سال ۴۶۵هجری قمری بعد از ۹ سال حکومت و توسعه دولت سلجوقی و همچنین توسعه قلمرو و گسترش اسلام و انتقال آن به مناطق رومی در مرو وفات یافت و در کنار پدرش چغری بیک به خاک سپرده شد.